đžđżđťđ´đšđ đşđ°đšđđ°đ
đ°đšđđśđ´đšđ˝đ
đđ° đťđ°đżđđ đˇđ°đąđ°đšđ¸ đ°đšđđśđ´đšđ˝đ, đ˛đ°đˇđšđťđ đ°đđ˛đ°đđ°đšđˇđđžđ°đ˝.
đ˛đ°đžđżđ đžđżđťđ´đšđ đşđ°đšđđ°đ (đ˛đđ¸đ´đšđ˝đ đťđ°đđšđ˝đšđđşđ: GAIVSâ˘IVLIVSâ˘CAESAR) (đˇđ°đ đšđźđ´đ˝đđ¸đ đšđ˛Ęš, đđąĘš/đĘš đ.đ. (đđđą: đđ˝đąĘš/đđ˝đłĘš)-đ°đżđđđđ°đźđ´đ˝đđ¸đ đšđ´Ęš, đźđłĘš đ.đ. (đđđą: đđšĘš) đ đ°đ đđżđźđđ˝đ đđ´đşđš-đźđ°đ˝đ˝đ°, đşđđ˝đđżđť, đžđ°đˇ đ°đ˝đ°-đźđ°đˇđđžđ°. đšđ đ˛đ°-đłđ°đšđťđšđ¸ đ đ°đżđđđ°đ˝đđ˝đ° đ¸đ°đđ° đđšđżđˇđ°đ˝đ đ°đ˝đłđžđ° đđżđźđđ˝đ đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđ đžđ°đˇ đżđ-đđšđđđ đđżđźđđ˝đ đđ´đšđşđžđšđ. đšđ˝ đžĘš đ.đ., đşđ°đšđđ°đ, đşđđ°đđđżđ đžđ°đˇ đđđźđđ´đšđ đđşđ°đđžđ°đ˝đł Triumviratus Primus ("đđđżđźđ°-đˇđ°đ˝đđ°đ¸đđšđłđžđšđ˝đ") đđ°đżđ đşđšđ˝đłđ´đšđ˝đ đ°đšđśđ°đđđşđ´đšđ˝đ đąđš Populares ("đ¸đšđżđłđšđđşđ°đ˝đ") đłđ´đ¸đđ đ¸đ°đđ° đ°đ˝đł-đ đ´đšđˇđżđ˝ đąđš Optimates ("đąđ°đđšđđđ°đ˝đ") đšđ˝đ˝đ° đđżđźđđ˝đ đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđđđ°đ¸đ, đˇđšđ˝đłđ°đ đšđžđ° đ đ°đ đşđ°đđđ˝ đžđżđˇđšđśđ°đ˝ đžđ°đˇ đşđšđşđ´đđđ˝. đšđ đąđťđ°đżđ¸đ đ˛đ°đťđťđžđšđ˝đ đ đ°đ đżđ-đđżđťđťđžđ°đ˝đł đšđ˝ đ˝đ°Ęš đ.đ., đąđš đšđśđ´ đšđ đ°đ˝đ°-đđšđťđˇđ°đ˝đł đđđżđźđ°đ˝ đłđšđ-đđđ° đąđđšđđ°-đťđ°đ˝đłđšđ đ°đđ°đ đđšđźđđžđ°đ˝đł đąđđżđ˛đžđ° đżđđ°đ đđ´đšđ˝. đđ°đ˝ đ˛đ°đťđťđšđđş đ đšđ˛đ°đ˝đ° đ°đ˝đłđšđ¸đ, đšđ˝ đźđ¸Ęš đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđđđ°đ¸đ đđđ°-đľđšđ¸đ°đšđłđ´đłđżđ˝ đšđ˝đ° đ°đ-đ˛đšđąđ°đ˝ đšđ đˇđ°đđžđšđ đžđ°đˇ đľđżđźđ đ°đđđđ° đđżđźđ°đš. đşđ°đšđđ°đ đżđ˝-đ đ´đđšđ¸ đžđ°đˇ đ°đ˝đł-đđ°đđ đšđ đ°đšđśđ°đđđşđ´đšđ˝đ đźđšđ¸ đľđšđđ "alea iacta est" - "đ đ°đżđđđšđť đšđđ đ đ°đšđđđšđ¸", đžđ°đˇ đđđ đšđđ°đťđ°đš. đ˛đ°đ˛đ˛đ°đ˝đ đđżđźđđ˝đ đ°đšđđ¸đ° đ˝đš-đ đšđđđ¸đłđ´đšđ˛đ°đąđ°, đ°đ˝đ°-đđđđłđ´đžđ°đ˝đłđ đ°đđđżđźđšđđ đđ´đšđşđš-đ đšđ˛đ°đ˝ đđżđźđđ˝đ đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđ. đšđ˝ đźđłĘš đ.đ., đ°đ˝đ° đ´đšđłđżđ đ°đżđđđđ°đźđ´đ˝đđ¸ (MartiÄŤ ÄŞdus), đšđ đ đ°đ đźđ°đżđđ¸đđšđ¸đ đąđš đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđđđđ°đ¸. đšđ đ˛đ°-đťđ°đżđąđ´đšđ˝đ đ đ°đ đđżđźđđ˝đ đˇđ°đšđ¸đ˝đ´đšđ˝đ. đšđ đ đ°đ đźđšđşđšđťđ°-đ°đżđ°đˇđ°đšđźđ đ°đżđşđđ°đ đ´đšđ˝đ.
đťđšđąđ°đšđ˝đ đžđ°đˇ đđżđ˝đ-đ˛đ°đđ đ
[đšđ˝đźđ°đšđłđ´đš]đžđżđťđ´đšđ đşđ°đšđđ°đ đ˛đ°-đąđ°đżđđ°đ˝đ đ°đżđđ´đťđžđ° đşđ°đżđđđ° (Aurelia Cotta) đžđ°đˇ đ˛đ°đžđżđ đžđżđťđ´đšđ đşđ°đšđđ°đ đ˛Ęš (Gaius Julius Caesar III). đšđ đđ đšđđđđžđżđ đ đ´đđżđ˝ đ˛đ°đžđ° đşđ°đšđđ°đđšđ đźđšđ˝đ°đżđ (Gaia Caesaris Minor) đžđ°đˇ đ˛đ°đžđ° đşđ°đšđđ°đđšđ đźđ°đžđ°đżđ (Gaia Caesaris Major). đšđ đ đ°đ đ°đšđ˝đ°-đąđ°đżđ. đšđ đđ°đłđđ´đšđ˝đ đšđ˝-đđ°đˇđđżđ˝ đ đšđđ°đ˝ đđ°đłđđ´đšđ˝đ° đ°đšđ˝đ°đšđ°đšđ đžđ°đˇ đ˛đżđłđšđ˝đžđ đťđżđąđđ˝đ đ đ´đ˝đ°đżđ. đđ´đšđ˝đ đđ°đłđ°đ đłđšđ đ°đ˝đ đđ°đ˝ đšđ đ đ°đ đšđľĘš. đšđ đ°đżđ°đˇđ°đšđźđ đ đ°đ đ˛đ°đžđżđ đźđ°đđžđżđ, đşđđ˝đđżđť đ°đ đđđšđşđ đźđ´đťđšđ đžđ°đˇ đđšđžđ°đ˝đłđ đ đ°đ đťđżđşđšđżđ đşđ°đżđđ˝đ´đťđžđżđ đđżđťđťđ°. đşđ°đšđđ°đ đ đ°đ đ˝đ°đźđ˝đžđ°đ˝đł đđťđ°đźđ´đ˝ đłđšđ°đťđšđ (đˇđ°đżđˇđ-đ˛đżđžđ°) đšđđ đ°đš đšđ˝ đđ´Ęš đ.đ. đšđ đťđšđżđ˛đ°đšđ¸đ đşđ°đżđđ˝đ´đťđžđ° đşđšđ˝đ˝đšđťđťđ° (Cornelia Cinnilla) đđđđ°đżđđ đ°đđ°đ. đšđ˝ đżđ´Ęš đ.đ., đşđ°đšđđ°đ đ đ°đ đđđ°-đˇđšđ˝đ°đ¸ đąđš đşđšđťđšđşđšđđşđ đđ°đšđ đ-đ¸đšđżđđđ đžđ°đˇ đˇđ°đťđđ¸ đđđ°-đˇđżđ˝đ¸đ°đ˝đ. đšđ đˇđ°đąđ°đšđłđ° đđđ°đ¸đš đ đżđťđ¸đđšđłđđźđšđ, đąđš-đˇđťđ°đˇđšđłđ° đšđžđ°, "Scis quis sum?" "đđšđ˝đ¸đšđ đđ°đ-đżđˇ đšđş đšđź?" đľđ°đ¸ đšđ. đđ°đ˝ đđ°đšđ đ-đ¸đšđżđđ°đ˝đ đ°đ˝đ°-đąđ°đżđ¸ đđšđ˛đžđżđ đđšđťđżđąđ đđşđ°đđđđ, đşđ°đšđđ°đ đľđ°đ¸ đ˛đšđąđ°đš đđšđźđ đđšđ˛đžđżđ. đđ°đ˝ đłđżđťđ˛ đ đ°đ đ˛đ°đťđ¸, đ°đđ°đđšđłđłđžđ° đđ°đšđ đ-đ¸đšđżđđ°đ˝đ đźđšđ¸ đđťđżđđ°đ˝, đžđ°đˇ đđđ°-đˇđšđ˝đ°đ¸ đšđžđ° đšđ đđťđšđđšđłđ° đšđśđ´ đˇđ°đťđđ đžđ°đˇ đąđ°đżđ¸ đšđžđ° đ đšđđ°đ˝ đˇđ°đˇđ°đ˝đ, đ˛đ°-đˇđ°đšđ đđ°đ đšđłđ° đđ°đšđ đ-đ¸đšđżđđđ đ˝đ°đź đđ đ° đđ°đťđłđđ°. đšđ đ°đđđđ° đ˛đ°-đťđ°đšđ¸ đˇđ°đđžđšđ đłđ´đ¸đ đźđšđ¸ đąđ°đ˝đłđžđđ Auxilia ("đˇđšđťđđ°") đšđ˝ đ°đđšđ° đđđ°đżđđ°đ˝ đłđšđ-đđšđđ° đđđ°đź đ°đżđđđ°.
đ°đ˝đ° đšđ đľđ°đź-đ°đđđđ° đđżđźđ°đš, đšđ đ đ°đ đ˛đ°-đ đ°đťđšđ¸đ đˇđ°đđžđšđ đđđšđąđżđ˝đ. đšđ đ đ°đ đ˛đ°-đ đ°đťđšđ¸đ đ˛đ°đšđđđđ đđ°đżđ đžđ´Ęš đ.đ. đšđłđłđžđ° đđżđťđťđ°-đđ°đˇđžđ°đ˝ đšđ đ˛đ°đšđđđđđ°đđşđšđđ đšđ˝ đˇđ´đšđđđ°đ˝đžđ°. đżđ˝đł đ¸đ°đđ´ đ¸đ°đ, đ˛đ°-đźđđđ´đšđ¸ đ˛đ°-đłđšđ˛đšđ đ°đťđ°đšđşđđ°đ˝đłđđ°đżđ đźđšđşđšđťđ°đ˝, đđ°đ˝ đ°đ đšđ đ°đťđłđ, đ°đťđ°đšđşđđ°đ˝đłđđżđ đąđťđ°đżđ¸đšđłđ° đźđ°đ˝đ°đ˛đšđđđ đźđ´đđšđ đźđšđłđžđżđ˝-đ˛đ°đđłđ. đşđ°đšđđ°đ đ˛đ°đšđ˛đđđ đ¸đ°đđ° đšđ đťđ°đšđđđđłđ° đťđ´đšđđšđťđ đ˝đš-đ đ°đšđˇđđ. đ°đ˝đ° đšđ đľđ°đź-đ°đđđđ° đšđ˝ đžđśĘš, đťđšđżđ˛đšđ¸ đđđźđđ´đšđ°. đšđ˝ đžđ˛Ęš, đšđ đ˛đ°-đ đ°đťđšđłđ° đđ đ° đđđżđźđšđđđ-đ˛đżđłđžđ° (Pontifex Maximus) đđ°đ đąđš-đąđżđ˛đšđłđ° đžđ°đˇ đ˛đ°-đžđšđżđşđšđ¸đ. đ°đđ°đ đđżđťđťđ°-đđ°đˇđžđ°đ˝đłđ đđ đ´ đđđ°đšđđđ đšđ˝ đžđąĘš, đđ°đšđłđšđłđ° đ đ°đťđłđ°đ˝ đˇđ´đšđđđ°đ˝đžđ°. đąđťđ°đżđ¸đšđłđ° đđ đ° đ˝đ´đ-đąđš đşđżđ˝đžđ° đžđ°đˇ đ˛đ°-đđ´đšđˇ imperator (đşđ°đšđđ°đ) đąđš đšđ đłđđ°đżđˇđđđ. đđ đ´ imperator đşđ°đšđđ°đ đľđ°đź-đ°đđđđ° đđżđźđ°đš đžđ°đˇ đ đ°đ đ˛đšđąđ°đ˝đ laurus (đˇđđđ¸). đšđ đ đšđťđšđłđ° đ đšđđ°đ˝ đşđđ˝đđżđť, đ°đ¸đ¸đ°đ˝ đˇđ°đąđ°đšđłđ´đłđš đłđšđ-đ đšđđ°đ˝ đšđ đˇđ°đđžđšđ đžđ°đˇ đšđ˝đ˝-đ˛đ°đ˛đ˛đ°đš đđżđźđ° đđżđ˝đłđđ-đąđ°đżđđ˛đžđ°. đđđ°đšđˇđ˝đšđ¸ đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđđđ°đ¸ đ đšđđ°đ˝ đąđš-đ˝đ°đˇ đđđ°đ˝đłđ°đ˝ in absentia, đ°đ¸đ¸đ°đ˝ đşđ°đđđ˝ đťđ°đżđ˛đ˝đšđ¸đ đšđđ°. đšđ đ đ°đťđ´đšđ¸ đşđđ˝đđżđťđđşđšđđ.
đ đšđ˛đ°đ˝ đšđ˝ đ˛đ°đťđťđžđ°
[đšđ˝đźđ°đšđłđ´đš]đ˝đˇĘš-đ˝Ęš đ.đ.
đşđ°đšđđ°đ đ đ°đ đ˝đ°đżđˇ-đ¸đ°đ˝đżđ¸ đšđ˝ đłđżđťđ˛đ. đ°đ¸đ¸đ°đ˝ đ¸đ°đ đ đ°đ đđşđ°đđđ đ đšđđ°đ˝ đđşđ°đđšđ¸đ đđ đ° đđ°đ˛đšđ˝đ´đšđ, đşđ°đšđđ°đ đˇđ°đąđ°đšđłđ° đđšđłđ đđ đťđ°đšđ˛đ°đšđđ˝đ° đżđ˝đłđ°đ đšđ˝đ°. đđ°đźđ° đłđ°đšđťđ° đ˛đ°đťđťđžđšđ˝đ đ đ´đđżđ˝ đşđżđ˝đ¸đ đ đšđđ°đ˝ đżđ˝-đ¸đ đ°đđđ. đđ°đźđ° đđżđźđđ đ˛đ°đťđťđšđđşđ đđđ°đżđđđđ˝đ° đˇđ°đąđ°đšđłđ° đ đšđđ°đ˝đ đąđťđ°đżđ¸đšđ¸đ đąđš đšđžđ° đđšđžđđ˝đłđ đšđ˝ đąđ°đłđ đšđ đźđ°đ˛đ´đđđąđđšđ˛đ°, đźđšđ¸ đˇđšđťđđ° đ¸đšđżđłđšđđşđšđ đşđżđ˝đžđ°. đşđ°đšđđ°đ đąđđżđşđšđ¸đ đđ°đˇ đđ đ´ đ đšđ˛đ đđđšđ˛đ˛đ°đ˝ đšđ đąđťđ°đżđ¸đ đ¸đ°đ˝đ°-đźđ°đšđ đšđ˝ đ˛đ°đťđťđžđ°. đąđ°đłđ đšđ đźđ°đ˛đ´đđđąđđšđ˛đ° đ đ°đ đ°đđđżđźđšđđđ đąđ°đłđ đ° đ°đ˝đ° đźđšđłđżđźđ°đš Haedui (đˇđ°đšđłđ°đ˝đ) đ đšđ¸đđ° Suebi (đđ đ´đąđ°đ˝đ), Sequani (đđ´đľđ°đ˝đ°đ˝đ), đžđ°đˇ Arverni (đ°đđąđ°đšđđ˝đ°đ˝đ). đđżđźđđ˝đ´đšđ đđ°đżđđˇđđšđłđ° đ¸đ đşđżđ˝đžđ° đźđ°đ˝đ đšđłđ´đłđ´đšđ˝đ° đ˛đ°-đ˛đ°đ˛đ˛đ°đ˝ đđżđ˝đ¸đ, đ˝đ´đđšđśđ° đšđđ°đťđžđ°đš. đşđ°đšđđ°đ đ¸đ°đ˝-đżđˇ đąđťđ°đżđ¸đžđ°đ˝đłđ đ¸đ đşđżđ˝đžđ°.
đ˝đ°đżđđ¸đ°-đ°đżđđ đşđżđ˝đžđ° đłđż-đ˛đšđ˝đ˝đđłđ´đłđżđ˝ đ°đđźđ°đ˝ đšđžđ° đđšđťđąđđ˝đ°, đ°đ¸đ¸đ°đ˝ đşđ°đšđđ°đ đąđťđ°đżđ¸đšđłđ° đšđžđ° đłđ°đšđťđ°-đźđ´đť. đżđ˝đł-đ¸đ°đđ´ đ°đšđ˝ đšđ đťđ°đšđ˛đ°đšđđ˝đ° đšđłđłđžđ° đąđťđ°đżđ¸ đšđ˝ đşđżđ˝đžđ° đšđ˝ đđ°đšđđđ° đ˝đ°đżđđ¸. đšđ˝ đ˝đľĘš, đđżđźđ° đ đ°đ đšđ˝ đ°đ˛đťđšđ¸đ° đžđ°đˇ đđ°đ˛đšđ˝đš đşđ°đšđđ°đđšđ đ đ°đ đľđżđźđ đ°đ˝đłđ´đšđ. đšđđ° đ đ°đ đ°đ˝đ°-đ˝đšđ đšđłđ° đđ°đżđ đ°đťđžđšđ đđšđźđ đžđ´đđ°. đšđ˝ đđżđźđ°đ đ˝đ´Ęš, đşđ°đšđđ°đ đđ°đšđđšđ˝đđłđ° đąđđšđđšđđş đˇđšđťđđ°đ˝đłđ đđšđžđđ˝đłđ, Veneti (đ đ´đ˝đ´đđ°đ˝đ) đąđđšđđđ°đ˝đžđđ. đşđ°đšđđ°đ đšđłđłđžđ° đąđđšđđ°-đťđ°đ˝đłđšđ đ°đ¸đ¸đ°đ˝ đˇđ°đąđ°đšđłđ° đ˛đ°đťđťđžđšđ˝đ đđ°đżđ đ đšđ˝đđđżđ. đšđ đ°đđđđ° đ˛đ°-đťđ°đšđ¸ đ°đđ°đ-đžđ´đ đąđ°đđšđśđ° đźđ°đ˝đ đżđ đžđ°đˇ đźđšđ¸ đźđšđşđšđťđšđśđ° đˇđ°đđžđšđ. đżđ˝-đťđ´đ¸đ đˇđ°đđąđšđđđ đđ°đšđđšđ˝đšđ¸ đżđ-đ đ°đťđđ´đšđ˝đ đšđ˝ đ˛đ°đťđťđžđ°, đđşđ°đđšđłđ° đşđ°đšđđ°đ đąđš-đťđ´đšđ¸đšđ¸ đžđ°đˇ đ˝đš-đ°đšđ đľđ°đź-đ°đđđđ° đąđđšđđ°-đťđ°đ˝đłđšđ.
đżđ˝đł đ¸đ°đđ´ đşđ°đšđđ°đ đ đ°đ đšđ˝ đąđđšđđ°-đťđ°đ˝đł, đžđżđťđžđ°, đľđ´đ˝đ°đšđ đđđźđđ´đšđ, đłđ°đż đšđ˝ đąđ°đđ˝-đąđ°đżđđ¸đ đšđ˝ đ˝đłĘš. đşđđ°đđđżđ đ đ°đ đ°đ-đđťđ°đˇ đšđ˝ đąđ°đłđ đšđ đşđ°đđđ°đš đšđ˝ đ˝đ˛Ęš, đžđ°đˇ đđđźđđ´đšđ đżđ˝-đ đ´đđšđłđ° đťđšđżđ˛đ°đ˝ đźđšđşđšđťđ°-đ˝đšđđđ đşđ°đšđđ°đđšđ. đđđźđđ´đšđ đ°đšđđśđ´đšđ đ˛đ°-đťđ°đżđąđ´đšđ˝đ đšđ˝ đşđ°đšđđ°đ, triumviratus đłđšđ-đ đ°đ. đšđ˝ đ˝đąĘš, Vercingetorix (đ đ°đšđđşđšđ˛đ˛đ´đđ°đżđđ´đšđşđ) đđšđżđˇđ°đ˝đ đźđšđşđšđťđšđśđ° đżđ-đ đ°đťđđ´đšđ˝đ đšđ˝ đ˛đ°đťđťđžđ°, đ˛đ°-đ đšđłđ°đ˝đ đ˛đ°đťđťđšđđşđ đşđżđ˝đžđ° đžđ°đˇ đąđťđ°đżđ¸đžđ°đ˝đłđ đşđ°đšđđ°đ đźđ°đ˝đ°đ˛đ đźđ´đťđ° đżđđ°đ. đ°đ¸đ¸đ°đ˝ đşđ°đšđđ°đ đąđš đđđ´đłđšđđđšđ˝ đ˛đ°-đžđšđżđşđšđ¸đ đšđ˝ đąđ°đłđ đšđ đ°đťđ´đđšđ°. đ˛đ°đťđťđžđ° đ đ°đ đ˝đż đżđ˝đłđ°đ đđżđźđđ˝đ đ đ°đťđłđżđđ˝đš. đąđš đđťđżđđ°đđşđżđ, đšđ˝-đđ°đˇđđšđ¸ đˇđ°đđžđšđ đ đ´đšđˇđ°đ˝đ đđ đ° đźđ°đ˝đ°đ˛đ đđ đ´ đ¸đđšđłđžđ° đźđšđťđžđ đźđ°đ˝đ˝đ°đ˝đ đźđšđ¸đ¸đ°đ˝đ´ đ đšđ˛đ°đ˝, đ°đšđ˝đ° đźđšđťđžđ đłđšđ đ°đ˝đ, đ°đťđžđšđ đźđšđťđžđ đ đ°đ đ˛đ°-đ¸đšđ đ°đ˝đ. đđżđźđđ˝đ´đšđ đżđ-đˇđ˝đ°đšđ đžđ°đ˝đłđ đĘš đşđżđ˝đžđ° đžđ°đˇ đđđ°-đľđšđđđžđ°đ˝đłđ đĘš đąđ°đżđđ˛đžđ°đ˝đ. đđ°đˇ đđ°đ¸đžđ đ˝đš-đ đ´đđš đ˛đťđ°đ˛đ˛đ đżđ. đ°đđ°đ đ đšđ˛đ°đ˝, đ˛đ°-đźđ´đťđłđšđ° Commentarii De Bello Gallico (đđ°đ¸đžđđ˝đ đ°đ˝đ° đ˛đ°đťđťđšđđşđ đ đšđ˛đ°đ˝).
đđ´đšđşđ´đšđ˝đ-đ đšđ˛đ°đ˝
[đšđ˝đźđ°đšđłđ´đš]đ˝Ęš-đźđ´Ęš đ.đ.
đšđ˝ đ˝Ęš, đđđźđđ´đšđ đąđšđżđłđšđłđ° đşđ°đšđđ°đ đłđšđ-đ đšđđ°đ˝ đšđ đˇđ°đđžđšđ đžđ°đˇ đľđ°đź đ°đđđđ° đđżđźđ°đš đłđżđ¸đ¸đ´ đšđ đđżđ˝đ đđ đ° đđ°đ˛đšđ˝đ´đšđ đ đ°đ đ°đ˝đłđšđ¸đ. đşđ°đšđđ°đ đ¸đ°đ˛đşđšđłđ° đ¸đ°đđ° đšđ đ đ´đđš đ đđšđşđ°đ˝đ đšđ¸ đšđ˝đ˝-đ˛đ°đ˛đ˛đšđłđ° đđżđźđ° đšđ˝đżđˇ đˇđ°đđžđšđ. đđđźđđ´đšđ đđ°đšđđšđ˝đđ˝đ đźđšđ¸ đ°đ-đťđ´đ đ´đšđ˝đ. đ°đ˝đ° đ°đđđżđźđ° đžđšđżđťđ´đšđ đšĘš, đźđ¸Ęš, đşđ°đšđđ°đ đšđłđłđžđ° đđżđąđšđşđđ˝ đ°đđ°, đźđšđ¸ đ¸đ°đđ°đšđ˝đ´ đťđ°đšđ˛đ°đšđđ˝ đžđ°đˇ đ°đ˝đ°-đđđđłđžđ°đ˝đłđ đđ´đšđşđ´đšđ˝đ-đ đšđ˛đ°đ˝. đ°đ˝đ° đ˛đ°đ˛đ˛đ°đ˝đ đđżđąđšđşđđ˝, đşđ°đšđđ°đ đ¸đ°đđ°-đľđ°đ¸ đšđ đ đ°đťđšđđ° đşđđ´đş đşđ°đżđźđ°đżđłđžđ° đąđđşđ°đđ´đšđ đźđ´đ˝đ°đ˝đłđ´đ, áźÎ˝ÎľĎĎÎŻĎÎ¸Ď ÎşĎÎ˛ÎżĎ "đ đ°đżđđđšđť đšđđ đ đ°đšđđđšđ¸." đľđšđđ đđđżđźđ° đ°đ-đ°đżđ˛đ´đšđ¸ đšđ˝ "{{áźĎĎΡĎĎĎÎżĎ}}" (đ°đđđ´đđđđđ) (đ°đšđ¸đ¸đ°đż đđ đšđ˛đť-đźđ°đ đš) đđ đ´ đ¸đ°đđ°-đľđ°đ¸ đšđ˝ đłđ´đšđđ˝đđđđđšđđđ°đ´, đąđđşđđ 13. đđťđżđđ°đđşđżđ đđđšđťđťđšđ¸ đ¸đ°đđ° đ¸đ đ đ°đżđđłđ° đ đ°đ đľđšđ¸đ°đ˝đ đšđ˝ đşđđ´đşđšđđşđ°:
"áźÎťÎťÎˇÎ˝ÎšĎĎ὜ ĎĎá˝¸Ď ĎÎżá˝şĎ ĎÎąĎĎνĎÎąĎ áźÎşÎ˛ÎżÎŽĎÎąĎ, 'áźÎ˝ÎľĎĎÎŻĎÎ¸Ď ÎşĎβοĎ', [anerriphtho kybos] δΚξβίβιΜξ Ďὸν ĎĎĎÎąĎĎν."
"đšđ đ˛đ°-đąđ°đšđđˇđđšđłđ° đźđšđ¸ đˇđťđżđ¸đ đđđšđąđ˝đ° đšđź đđ° đ đ°đ đ°đ-đđ°đđšđłđ° 'đťđ´đ đ đ°đšđđđšđť đ đ°đšđđđšđ¸', đžđ°đˇ đđšđżđˇ đšđ đˇđ°đđžđšđ đ¸đ°đšđđˇ."
đđđźđđ´đšđ đžđ°đˇ đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđđđ°đ¸ đżđ˝đ¸đ°-đ¸đťđšđżđˇ đđżđ˝đ¸đ°, đˇđ°đąđ°đ˝đ đťđ´đšđđšđťđ đđđ°đżđ°đšđ˝đ đšđ˝ đšđ đ˝đšđżđžđšđ đłđđ°đżđˇđđđ. đđđźđđ´đšđ đ˝đš-đ đšđťđ´đšđ¸ đ đ´đšđˇđ°đ˝, đžđ°đąđ° đşđ°đšđđ°đ đˇđ°đąđšđłđ° đ¸đ°đđ°đšđ˝đ´ đšđ đ¸đđ´đšđ-đđ°đšđˇđżđ˝đłđ° đťđ°đšđ˛đ°đšđđ˝ đźđšđ¸ đšđ˝đ°. đşđ°đšđđ°đ đ°đđ°đđ˛đ°đ˛đ˛đ°đ˝đ đđđźđ´đšđ, đđ°-đ´ đżđ˝đ¸đ°-đ¸đťđšđżđˇ đđ°đżđ đşđ°đšđđ°đ đźđ°đˇđđ´đšđ˛đ đ đ°đ đđđ°-đˇđšđ˝đ¸đ°đ˝ đšđ˝đ°. đ°đđ°đđ˛đ°đ˛đ˛đšđłđ° đžđ°đˇ đąđťđ°đżđ¸đ°đ˝đ đđđźđđ´đšđ đšđ˝ đşđđ´đşđ°-đťđ°đ˝đł đšđ˝ đ đšđżđłđ°đźđ´đ˝đđ¸đ đšđ˝ đźđˇĘš, đ°đ Dyrrhachium (đłđšđđđ°đşđšđđ˝), đşđ°đšđđ°đ đđđ´đłđšđśđ° đ¸đ°đđ° đžđ´đ, đąđťđ°đżđ¸đšđłđ° đ°đđđđ° đ°đ đđ°đđđ°đťđżđ. đşđ°đšđđ°đ đ°đđ°đđ˛đ°đ˛đ˛đ°đ˝đ đđđźđđ´đšđ đ°đšđ˛đ đđđ°đżđ, đđ°đ đđđźđđ´đšđ đ°đ-đđťđ°đˇ đ°đ đˇđ°đ˝đłđžđżđ đđđđťđđźđ´đšđđ đšđ˛Ęš. đşđ°đšđđ°đ đ đ°đ đźđđłđ°đ˛đ đąđš đđ°đˇ, đľđšđ¸đ°đ˝đ đˇđťđżđ¸đ°đąđ°, "Romae Consul fuit!" "đšđ đ đ°đ đşđđ˝đđżđť đđżđźđđ!" đ˛đ°-đ˝đšđźđ°đ˝đłđ đđ°đˇ đźđšđ¸ đđ°đ˛đđ°. đšđ đ¸đ°đ˝-đżđˇ đˇđ°đąđ°đšđłđ° đąđ°đ˝đ°đ˝đ đđđźđ´đšđđ đ°đ-đđťđ°đˇđ°đ˝đ.
đşđ°đšđđ°đ đ¸đ°đ˝-đżđˇ đ đ°đšđđ¸đšđłđ° đąđťđ°đ˝đłđ°đ˝đ đźđšđ¸ đ°đšđ˛đ đđđ´đšđ˝đ đđ´đšđşđ´đšđ˝đ-đ đšđ˛đ°đ˝ đ°đ˝đ° đźđšđłđżđźđ°đš đąđ°đđ˝ đđ°đđ°đ đžđ°đˇ đšđ đđ đšđđđ°đ/đľđ´đ˝đ/đźđšđ¸-đđ°đżđđ°-đźđ°đ¸đťđ´đšđ đşđťđ´đđđ°đđđ°. đşđ°đšđđ°đ đąđťđ°đżđ¸đšđłđ° đžđżđ˛đ˛đ đđ°đđ°đđ˝đ đłđđ°đżđˇđđđ đ°đ đąđ°đłđ đ° đ˝đ´đšđťđ°đżđ đšđ˝ đťđ°đ˛đ˛đ°đđ´đšđ˝đ đźđśĘš, đžđ°đˇ đđşđ°đđšđłđ° đşđťđ´đđđ°đđđ° đđ°đđ°đ. đđđđťđđźđ´đšđ XIV đ đ°đ đ°đżđş đđşđ°đđžđ°đ˝đłđ đ˝đšđżđžđšđ đźđšđ¸-đđ°đżđđ°-đźđ°đ¸đťđ´đšđ. đşđ°đšđđ°đ đąđšđťđšđąđ°đ˝đ đšđ˝ đ°đšđ˛đ đđđżđ đ¸đ°đ˝đłđ´ đ˛đđ°đđźđ´đ˝đđ¸đ. đšđ˝ đźđˇĘš, đšđ đ đ°đ đ°đđđđ° đ˛đ°-đ đ°đťđšđ¸đ Dictator, đźđšđ¸ đ°đšđ˝ đžđ´đ đđżđ˝đ. đ°đđ°đ đđđ°-đľđšđźđ°đ˝đłđ đđđżđźđ° đźđ´đ˝đđ¸đ đšđ˝ đźđśĘš, đşđ°đšđđ°đ đšđłđłđžđ° đźđšđłđžđšđ đ°đżđđđ°, đđ°đ đ°đ-đđťđ°đˇ đ¸đšđżđłđ°đ˝đ đđđ˝đđ°đżđ. đšđ đđšđ˛đšđ đ đ°đ đđđđ°đżđđ đąđťđ°đżđ¸đšđłđ° đ¸đ°đđ° đąđš-đťđ°đšđşđšđłđ° đđ°đżđđ°-đđšđ˛đđ˝đ° đđđźđđ´đšđđ. đşđ°đšđđ°đ đ˛đ°-đ đ´đšđđđ˝đ đđđ°đź đşđ´Ęš-đşđśĘš đąđťđđźđ°đźđ´đ˝đđ¸đ đźđśĘš đšđ˝ đđ°đđđżđ, đđ°đ đ˛đ°-đźđđđšđłđ° đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđđđ°đ¸đ´đšđ˝đ đđđżđđžđ°, đžđ°đˇ đşđ°đđđ´đšđ đąđš đđ°đˇ đđ´đšđťđ°, đ đšđťđšđłđ° đšđ˝đ° đłđ°đżđ¸đ. đ¸đ°đ¸đđ, đšđłđłđžđ° đ°đđ°đ-đťđ°đ˝đłđšđ đżđ-đ˝đšđźđ°đ˝ đ°đđđżđźđšđđđ đłđ°đšđťđđ đđđźđđ´đšđđ đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđđđ°đ¸đ´đšđ˝đ đđđżđđžđ°. đšđ đđđđ°đżđđ đ˛đ°-đ˛đ´đšđ˛đ°đ˝đ đđšđ˛đšđ đżđđ°đ đşđ°đđđ˝, đđ°đ đąđš đ¸đ°đ˝-đżđˇ đđšđ đđšđťđąđšđ˝ đżđ-đľđšđźđ°đ˝đ.
đ°đđ°đ đđ°đˇ đđšđ˛đšđ, đšđ đ đ°đ đ˛đ°-đ đ°đťđšđ¸đ Dictator đđ°đżđ đ°đťđžđšđ đđ°đšđˇđżđ˝ đžđ´đđ°. đđżđ˝đžđżđ đđđźđđ´đšđđ đżđ˝đ¸đ°-đ¸đťđšđżđˇ đđ°đżđ đˇđ´đšđđđ°đ˝đžđ°. đşđ°đšđđ°đ đ°đđ°đđ˛đ°đ˛đ˛đ°đ˝đ đšđ˝đ đžđ°đˇ đąđťđ°đżđ¸đšđłđ° đšđ˝đ đšđ˝ đąđ°đłđ đ° đźđżđ˝đłđđ đšđ˝ đ°đżđđđđ°đźđ´đ˝đđ¸đ 45. đšđ đ đ°đ đ°đđđđ° đ˛đ°-đ đ°đťđšđ¸đ đšđźđźđ° đ¸đđšđłđžđ° đžđ°đˇ đđšđłđżđđ¸đ° đđżđ˝đđ đđ đ´ đşđđ˝đđżđť đšđ˝ đźđľĘš đžđ°đˇ đźđ´Ęš.
đşđđ˝đđżđťđđşđšđđ đžđ°đˇ đłđ°đżđ¸đżđ
[đšđ˝đźđ°đšđłđ´đš]đźđ´Ęš-đźđłĘš đ.đ.
đđ°đ˝ đşđ°đšđđ°đ đľđ°đź-đ°đđđđ° đđżđźđšđ˝đ, đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđđđ°đ¸đ đ˛đšđąđ°đ˝đł đšđ đđżđźđđ˝đ đˇđđđ¸đ° đđ°đżđ đšđ đđšđ˛đšđ đżđđ°đ đ°đšđ˛đ đđđżđ, đ˛đ°đťđťđžđ°, đđ°đđ˝đ°đşđ´đ đąĘš đđđ˝đđ°đżđ, đžđ°đˇ đžđżđąđ° đ°Ęš đ˝đżđźđšđłđžđđ, đźđ°đšđ đ°đťđžđ° đżđđ°đ đšđ đđżđźđđ˝đ đđšđžđđ˝đłđ. đđ°đ˝ đ°đđđšđ˝đ°đżđ°đš đłĘš đ°đšđ˛đ đđđ°đżđ, đđżđ˝đ°đ˝đ đ¸đ°đšđđˇ đąđ°đżđđ˛đ, đ¸đšđżđłđ° đťđżđąđ°đ˝đł đšđžđ° đžđ°đˇ đ đ°đ˛đšđľđ đ°đđźđ°đ˝. đ˛đ°đźđ°đ˝đ đ đ°đ đđ đ°đˇ đˇđ°đťđłđšđłđ°, Íľđą đźđ°đ˝đ˝đ°đ˝đ, đĘš đ°đšđđđ đžđ°đˇ đşĘš đ´đťđ´đđ°đ˝đ đˇđ°đšđđđđšđ¸đ đłđ°đšđ¸đ°đż. đ°đ˛đťđšđ¸đ° đłđšđ-đđ°đżđđ˝đ°đ˝đ đžđ°đˇ đ¸đ°đđ°đšđ˝đ´ đ°đ˝đłđšđ¸đ đ°đżđş đđ đ° đ¸đšđżđłđ° đˇđżđ˝đđťđšđłđ° đ°đ đ°đşđđ đźđ°đđšđ. đšđ đ°đđđđ°-đ˛đ°-đđ´đ đšđ¸đ đđżđźđđ˝đ đłđ°đ˛đ°đđ°đťđ° đđżđđđ°đšđź. đşđ°đšđđ°đ đżđ-đđšđżđˇ đšđđ° đźđšđ¸ đ°đšđ˛đ đđđ´đšđ˝đ đłđ°đ˛đ°đđ°đťđ°. đšđđ đšđąđ˝đ°-đťđ´đšđşđ đđžđ´Ęš.đşđ´Ęš đłđ°đ˛đđ đžđ´đ, đąđš đ°đżđşđšđłđ° đˇđťđ°đżđđ°-đłđ°đ˛đ° đ°đ˝đ° đ°đ˝đłđ´đšđ đˇđđđ¸đšđźđ´đ˝đđ¸ đšđąđ˝đ° đđšđłđ đđ đžđ´đđ°. đżđ-đťđżđşđ˝đšđ¸ đ°đ˝đ° đ°Ęš đ°đđđżđźđ° đžđšđżđťđ´đšđ đźđ´Ęš đ.đ. đšđđ đ˝đ´đđ° đ˝đż đđđšđđđ´đšđ˝đ đłđ°đ˛đ°đđ°đťđ° đžđ°đˇ đđđżđźđ đ˛đ°-đđ°đđ´đšđ˝đ đąđ°đżđđ˛đ (Ab urbe condita) đłđ°đ˛đ°đđ°đťđ°. đšđ đđđšđżđđšđłđ° đ đ°đťđłđżđđ˝đš đžđ°đˇ đąđšđ đšđłđ° đ°đđđđ°-đ°đ˝đ°-đđđđłđ´đšđ˝đ đşđ°đđ¸đ°đ˛đđ˝đšđ đžđ°đˇ đşđ°đżđđšđ˝đ¸đšđ. đšđ˝ đđ°đ˝đšđźđ´đ˝đđ¸đ đźđłĘš, đ°đšđ˝đ đźđ´đ˝đđ¸đ đđ°đżđ đšđ đźđ°đżđđ¸đ, đšđ đ đ°đ đ˝đšđźđ°đ˝đ vitae dicator (đ°đ-đźđ°đˇđđ đđ°đżđ đťđšđąđ°đšđ˝đ) đžđ°đˇ đźđ´đ˝đđ¸ Quintilis đ đ°đ đ°đđđđ°-đ˝đšđźđ°đ˝đ Iulius (đˇđ°đ đšđźđ´đ˝đđ¸đ) đšđ˝ đšđ đđ đ´đđšđ¸đ°. đ˝đ´đđ° đ°đ˝đłđš đšđ đťđšđąđ°đšđ˝đ, đšđ đđşđ°đđžđ°đ˝đłđ đ đšđ˛đ°đ˝ đ đšđ¸đđ° đđ°đđ¸đ°-đťđ°đ˝đł đđ´đšđşđš.
đ°đ˝đ° đ´đšđłđżđ đ°đżđđđđ°đźđ´đ˝đđ¸, -đźđłĘš, đşđ°đšđđ°đ đľđšđźđ°đ˝đ đ¸đšđżđłđ°đ đ°đšđˇđđ. đđšđťđťđ´đšđ đđšđźđąđ°đ đžđ°đˇ đ°đťđžđšđ đ˛đ°-đđšđ˝đ˝đ°đ˝đł đąđš đşđ°đšđđ°đ. đşđ°đšđđ°đ đ°đ-đđşđšđżđąđšđłđ° đ°đżđş đđšđźđąđ°đ đ°đ˝đ°-đˇđ°đąđšđłđ° đ°đˇđťđđ°đ˝đ đžđ°đˇ đ¸đšđ˝đđšđłđ° đđ°đšđłđ° đşđ°đšđđ°đđšđ. đşđ°đšđđ°đ đ°đżđˇđšđđ¸đ đđšđźđąđ°đđ°, "Ista quidem vis est!" ("đłđżđđ´, đđ°đˇ đšđđ đˇđ°đšđđđđ!"). đ¸đ°đđ° đđ°đźđ đşđ°đđşđ° đđšđżđˇ đšđ đşđ˝đ´đšđđ đžđ°đˇ đđđšđ˛đľđšđłđ° đ°đ đšđ đˇđ˝đ°đşđşđ°. đšđ đľđ´đ¸đš "Casca, carnifex te, quid facis?" "đşđ°đđşđ°, đ¸đż đ đ°đđ˛đ, đđ´ đšđ đ¸đż đđ°đżđžđ°đ˝đłđ?" đđ đ´ đąđš đđťđżđđ°đđşđżđ. đşđ°đđşđ°, đ°đ˛đ°đ˝đłđ, đˇđđđđ đšđ˝ đşđđ´đşđšđđşđ, "đˇđšđťđ, đąđđđ¸đ°đ!" ("áźÎ´ÎľÎťĎÎ, βοΎθξΚ!", "adelphe, boethei!"). đşđ°đšđđ°đ đżđ-đłđ°đżđłđšđłđ° đżđ˝đ¸đ°-đ¸đťđšđżđˇđ°đ˝ đ°đżđş đ˛đ°-đˇđżđťđšđ¸đ đšđ˝ đąđťđđ¸, đđťđšđżđđšđłđ° đžđ°đˇ đłđđšđżđđšđłđ°, đźđ°đ˝đ˝đ°đ˝đ đđ°đđđ°đ˝đł đđđšđşđ°đ˝đłđ đšđ˝đ°. đšđ đ đ°đ đđđšđşđ°đ˝đłđ đşđ˛Ęš đđ´đšđťđđ. đđ°đđšđłđ° đšđ đđ°đšđłđ° đżđđ°đ đšđ đˇđ°đżđąđšđ¸ đđ đ° đ˝đš-đ°đšđ˝đđˇđżđ˝ đđ´đđ´đšđ˝đ° đšđ˝đ° đłđšđ . đ°đđđżđźđšđđđ đ đ°đżđđłđ° đşđ°đšđđ°đđšđ đˇđ°đąđ°đšđłđ´đłđ´đšđ˝đ° đşđđ´đşđšđđşđ đľđšđđ "κι὜ ĎĎ, ĎÎκνον?, đşđ°đš đđż, đđ´đşđ˝đđ˝?" "đ¸đżđş đđ đ°đˇ, đąđ°đđ˝?" đˇđ°đąđ°đšđłđ´đłđš đ˝đš-đ đ°đšđˇđđ đ°đšđ¸đ¸đ°đż "Et tu, Brute?", đđđ°đź đ đšđťđžđ°đˇđšđťđźđ đđşđ°đđşđđ´đšđđ´ "Juleis KĂĄisar". đąđđżđđżđ đ¸đťđšđżđˇđšđłđ° đ˛đ°-đđšđźđđžđ, đľđšđ¸đšđłđ° đ¸đšđżđłđđ, "đ¸đšđżđłđ° đđżđźđđ, đđšđžđżđź đ°đđđđ° đđđ´đšđ!" đđ đ°đš đźđ´đ˝đđ¸đ đ°đđ°đ đšđ đłđ°đżđ¸đżđ, đ´đšđ-đđ°đ˛đťđ°-đđđ°đšđđ˝đ đđ°đđąđđłđ° đ°đ˝đ° đąđťđđźđ°đźđ´đ˝đđ¸đ 18, "Sidus lulium" đ˝đ°đźđ˝đžđ°đ˝đł đšđđ° đ°đđ°đ đšđžđ° đłđ°đżđ¸đ đđ°đżđ-đđđ°đđđ´đšđ, đđ°đ đ đ°đ đ˝đż đ˛đżđłđšđ¸đ.
đťđ´đšđşđ´đšđ˝đ đˇđšđ đš đžđ°đˇ đđżđ˝đłđđ đťđšđąđ°đšđ˝đ
[đšđ˝đźđ°đšđłđ´đš]đşđ°đšđđ°đ đˇđ°đąđ°đšđłđ´đłđš đ´đđšđťđ´đđđžđ° đ°đšđ¸đ¸đ°đż đˇđ°đąđ°đšđłđ´đłđš đˇđ°đšđąđšđ¸-đđ°đšđđ°. đđżđźđđ˝đ đđđšđťđť-đđđ°đđđ´đšđ đđżđ´đđđ˝đ´đšđ đľđ°đ¸ đşđ°đšđđ°đ đđ đ´ "đđ°đťđ, đšđąđ˝đ đđšđťđť đžđ°đˇ đťđ°đ˛đžđđ, đźđšđ¸ đđşđ°đđđ đđ đ°đđđ đ°đżđ˛đđ˝đ°."
đąđš-đťđ´đšđąđ°đ˝đ
[đšđ˝đźđ°đšđłđ´đš]đžđżđťđ´đšđ đşđ°đšđđ°đ đšđđ đ˛đ°-đşđżđ˝đ˝đ°đ˝đ đđ đ´ đźđ°đ˝đ°đ˛đšđđđ đźđ´đđ đđ°đżđ-đđđ°đđđ´đšđ đšđ˝ đđđšđťđť. đšđ đ¸đ°đđ° đľđšđ¸đ°đ˝đ, "đťđ´đ đ đ°đżđđđšđť đ đ°đšđđđšđ¸" đšđđ đ˝đ°đżđˇ-đ¸đ°đ˝đżđ¸ đľđšđ¸đ°đ˝đ đšđ˝ đšđđ°đťđžđ°, đđ đ´ "Il dado è tratto". đšđ đąđđşđđ Commentarii de Bello Gallico đšđđ đ˝đ°đżđˇ-đ¸đ°đ˝đżđ¸ đ đšđđ°đ˝đ đ°đ˝đ°-đşđżđ˝đ˝đ°đ˝đ đˇđšđ˝đ° đłđ°đ˛ đąđš đźđ°đ˝đ°đ˛đ đ¸đšđżđłđđ đąđš đźđšđłđžđżđ˝-đ˛đ°đđłđ.